27 października 1942 roku Niemcy, po dokonaniu brutalnej selekcji na rynku w Wierzbniku, wywieźli ponad trzy tysiące żydowskich mieszkańców do obozu zagłady w Treblince. Pozostałych przy życiu blisko tysiąc czterystu Żydów zamknięto w trzech obozach pracy na terenie miasta, gdzie w nieludzkich warunkach pracowali na potrzeby zakładów zbrojeniowych.
Dla upamiętnienia tych wydarzeń Muzeum Przyrody i Techniki w Starachowicach w dniach 26-28 października, zorganizowało we współpracy z Żydowskim Muzeum Galicja z Krakowa oraz Powiatem Starachowickim, Dni Pamięci – 80. rocznica zagłady getta w Starachowicach – Wierzbniku.
Podobnie jak w poprzednich edycjach, podczas Dni Pamięci , można było poznać niezwykłe bogactwo kultury żydowskiej i zanurzyć się w jej rozmaite aspekty – przez religię i historię, po folklor i mistycyzm.
Program wydarzeń był niezwykle różnorodny.
26 października odbył się finisaż wystawy „Szancer , wyobraź sobie!”, był on okazją do spotkania i dialogu pokoleń. Poprzez postać Marcina Szancera, polskiego ilustratora pochodzenia żydowskiego, Ada Kopeć –Pawlikowska, nawiązała do wydarzeń i losów społeczności żydowskiej podczas II wojny światowej. Tego samego dnia, odbyły się warsztaty dla młodzieży – “Ty będziesz ilustratorem!” poprowadzone przez Ewę Arendarczyk z Żydowskiego Muzeum Galicja . Popołudniowe spotkanie z ilustratorką i malarka Aleksandrą Szwagierczak – Michalską, zgłębiło wiedzę uczestników na temat wyobraźni w twórczości artystycznej.
Dzień 27 października rozpoczęliśmy od spotkanie w wierzbnickim Rynku, pod pomnikiem upamiętniających tragiczne wydarzenia sprzed 80 lat. To niezwykle ważne, aby pamięć łączyła i dawała naukę na przyszłość.
Dla osób zainteresowanych judaizmem, Muzeum, przygotowało tego dnia konferencję popularno-naukową „Jedna czy wiele? Kłopoty z pamięcią o Zagładzie” . Dyrektor Muzeum Paweł Kołodziejski z Patrycją Dołowy autorką książki “Skarby. Poszukiwacze i strażnicy żydowskiej pamięci”, rozmawiali o lokalnych strażnikach żydowskiej pamięci, poszukiwaczach żydowskiego złota i starali się znaleźć odpowiedź na pytanie: Co znaczy wciąż żyć na grobach, a co znaczy żyć zupełnie bez nich?
Uczestnicy Dni Pamięci, zostali zaproszenia na niezwykły spacer po wojennym Krakowie, gdzie przewodnikami byli bohaterowie filmu dokumentalnego ” Polański, Horowitz. Hometown”.
W programie nie zabrakło muzyki, która jako środek wyrazu kulturowego i artystycznego zajmuje szczególne miejsce w tradycji żydowskiej. Niezwykły koncert Urszuli Makosz i Kingi Rataj z projektem „Vasame” zakończył tegoroczne Dni Pamięci, które przypominając o tragicznych wydarzeniach były wspomnieniem o historii ludzi, którzy niegdyś tworzyli Starachowice.
Dziękujemy wszystkim obecnym za aktywne uczestnictwo.
