W ramach cyklu „Obiekt miesiąca” w lipcu 2023 prezentujemy tropy Prorotodactylus
Tropy Prorotodactylus
W Górach Świętokrzyskich odkryto ślady pradinozaura, które pochodzą sprzed 250 milionów lat. Nie są to tropy imponujących rozmiarów i na pozór wyglądają całkiem podobnie do licznych gadzich śladów z tego samego czasu. Jednak po wnikliwych badaniach i datowaniu metodą węgla C14, te małe odciski łapek wprawiły naukowców w osłupienie. Sensacyjne jest to, że ślady datowane są na dwa miliony lat po tzw. Wymieraniu permskim, kiedy to z powierzchni naszej planety zniknęło 90 procent spośród wszystkich gatunków. Była to największa tego typu katastrofa w dziejach Ziemi. Życie odradzało się po niej niemal od zera, długo, i dotąd sądzono, że tak zawansowane ewolucyjnie zwierzęta jak dinozaury pojawiły się znacznie później. Naukowcy najwyraźniej nie docenili jednak siły odradzającego się życia i tempa ewolucyjnych zmian. Odnalezione tropy tajemniczych stworzeń o cechach anatomicznych wczesnych dinozaurów okazały się bowiem starsze o dziewięć milionów lat od najstarszych opisanych dotąd pradinozaurzych szczątków.
Tropom nadano nazwę Prorotodactylus, a sprawcą tych śladów było niewielkie, czworonożne zwierzątko – prymitywny dinozaur, określane przez naukowców jako dinozauromorf. Jego kilkucentymetrowe tropy stanowią zaledwie 2-3 procent całości wszystkich śladów znalezionych w świętokrzyskim stanowisku paleontologicznym, a te odnalezione „rodzynki” okazały się szczególnie cenne i intrygujące dla nauki.
To, co wyróżnia te zwierzęta, to zapis sposobu kroczenia, zupełnie inny niż u współczesnych im przodków gadów i płazów. Te małe stworzenia wielkości kota, sprawnie biegały stawiając nogi blisko siebie, na sposób, w jaki robiły to już dinozaury. Tropy Prorotodactylus cechuje także inna niezwykła cecha – wyodrębnienie trzech długich palców i redukcja palców zewnętrznych. Patrząc i porównując te ślady z typowymi tropami późniejszych dinozaurów, widać jak niemal na naszych oczach rysuje się ewolucyjny plan anatomii trójpalczastej dinozaurzej łapy.
