Podsumowanie projektu „Stulecie nieoczywiste”

Początki projektu „Stulecie nieoczywiste” sięgają połowy 2017 roku, kiedy to tworząc założenia do planu wydarzeń Muzeum na kolejny rok zastanawialiśmy się w jaki sposób uczcić setną rocznicę odzyskania niepodległości. Zdawaliśmy sobie sprawę, że w całym kraju odbędzie się wiele uroczystości związanych z tym świętem. Jak uniknąć powtarzalności, sztampy, czy rutyny? W jaki sposób spojrzeć na Niepodległą, aby nie pozostała Ona jedynie odległym, obróconym w marmur symbolem? Polska nie „wybuchła” nagle 11 listopada 1918 roku ale była owocem pracy i ofiar wielu pokoleń. Podobnie nie została nam ofiarowana na zawsze, czego dowiodły aż nazbyt boleśnie kolejne dekady XX wieku. Czas wolności przeplata się tu z okresami niewoli. Tragiczne doświadczenia II wojny światowej i dominacji sowieckiej po 1945 roku. Czas walki o zachowanie tradycji, wolności osobistej i godności każdego Polaka. Walki toczonej na ulicach polskich miast, w zakładach pracy, ale również zaciszu domowym czy kościelnym. Wreszcie bezkrwawe odzyskanie suwerenności w 1989 roku, które dowiodło mądrości zbiorowej Polaków. I kolejne wyzwania, jakie niosła odzyskana wolność, bo ta ostatnia jest zadaniem, trudem ponoszonym przez nas każdego dnia i w każdym miejscu. Na Ojczyznę składają się nasze małe ojczyzny, jakimi będziemy obywatelami naszych wsi i miast takimi będziemy obywatelami Polski. Jak wiele wątków przeplata się przez stulecie, tak wiele elementów składało się na projekt „Stulecie nieoczywiste” – nieoczywiste, bo wolność była wielokrotnie duszona a niepodległość kwestionowana. Lokalny wymiar niepodległości wiąże się w projekcie z kwestią naszej tożsamości. Poczucia przynależności do małej ojczyzny, poczucia świadomości jej historii, wiedzy o ludziach, miejscach i wydarzeniach, które na tą historię się składają. Współczesny patriotyzm polega na zaangażowaniu, dlatego „Stulecie nieoczywiste” mogło się udać tylko przy czynnym zaangażowaniu mieszkańców gmin powiatu starachowickiego. Wyjątkowy charakter projektu przejawił się zatem również w tym, że jego odbiorcy byli równocześnie jego współorganizatorami. To młodzi ludzie pod kierunkiem swoich nauczycieli i opiekunów wzięli udział w konkursie „Niepodległa – tak ją czuję”. Zadaniem uczestników było „odnalezienie” osoby, miejsca lub wydarzenia z terenu własnej gminy i przekonanie o tym, że warto nadać im miano bohatera, miejsca, wydarzenia nieoczywistego, to znaczy wartego ocalenia w pamięci lokalnej społeczności. Na konkurs wpłynęły 33 prace w dwóch kategoriach wiekowych, z terenu całego powiatu. Komisja konkursowa przyznała w maju następujące nagrody i wyróżnienia:

Kategoria Szkoły Podstawowe:

I miejsce: Krzysztof Domański kl. 7a (Szkoła Podstawowa Nr 1 w Starachowicach)

II miejsce:

– Julia Barszcz kl. 7 (Szkoła Podstawowa w Tychowie Starym)

– Karolina Dziułka kl. 7 (Publiczna Szkoła Podstawowa w Godowie)

III miejsce: Mikołaj Pasieka kl. 6 ( Zespół Placówek Oświatowych w Stykowie)

Wyróżnienia:

– Aleksandra Stępniewska kl. 7, Aleksandra Wrona kl. 7 (Publiczna Szkoła Podstawowa w Dziurowie.

– Mateusz Parszewski kl. 7 (Szkoła Podstawowa w Małyszynie)

– Kacper Kos kl. 7 (Zespół Szkolno- Przedszkolny w Lubieni)

Szkoły Gimnazjalne i Ponadgimnazjalne:

I miejsce: Nie przyznano

II miejsce: Jakub Kowalski, Jan Winnicki, Adam Ryski, kl. 2 b (II LO Starachowice)

III miejsce: Klaudia Siwiec kl. 3d (Gimnazjum Nr 3 w Starachowicach)

Uroczyste rozstrzygnięcie konkursu miało miejsce podczas Nocy Muzeów 19 maja 2018 r. Poza nagrodami rzeczowymi dla zwycięzców i wyróżnionych, wszyscy uczestnicy konkursu wyjechali w czerwcu na wycieczkę do Warszawy „Śladami Józefa Piłsudskiego”. Efektem konkursu był bogaty materiał faktograficzny zebrany i opracowany w wyniku domowych kwerend oraz rozmów z przedstawicielami starszego pokolenia – świadkami i uczestnikami „nieoczywistego” stulecia. Materiał ten pozwolił na wydanie publikacji „Stulecie nieoczywiste”, dzięki której poszczególni bohaterowie, miejsca i wydarzenia pozostaną w szerszej świadomości. Licząca sobie, symbolicznie, 100 stron publikacja została zaprezentowana w trakcie uroczystego podsumowania projektu, które odbyło się w Muzeum Przyrody i techniki w dniu 14 grudnia 2018 r. W tym samym dniu została otwarta wystawa czasowa poświęcona bohaterom „nieoczywistym”. Wystawa będzie prezentowana od stycznia 2019 roku w poszczególnych gminach powiatu starachowickiego. Podczas podsumowania projektu obecni byli niektórzy Bohaterowie z poszczególnych gmin: ksiądz Krzysztof Orzeł, czy ksiądz prałat Franciszek Szczykutowicz, który dzień wcześniej odebrał z rąk Prezydenta Andrzeja Dudy – Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski.

W tym miejscu składamy serdeczne podziękowania wszystkim zaangażowanym w realizację projektu. Uczestnikom konkursu, oraz ich opiekunom, dzięki których pracy możliwe było powodzenie całego przedsięwzięcia. Samorządom poszczególnych Gmin za pomoc i wsparcie. Dziękujemy członkom Komisji konkursowej, paniom Jolancie Białek, Wiesławie Rutkowskiej, Lidii Ujazdowskiej oraz panu Pawłowi Kołodziejskiemu.

Słowa wdzięczności kierujemy do lokalnych i regionalnych mediów, które na bieżąco informowały o poszczególnych etapach projektu. Szczególne podziękowania należą się Zarządowi Powiatu Starachowickiego za wsparcie finansowe, które umożliwiło realizację projektu. Dziękujemy pani Agacie Wojtyszek, Wojewodzie Świętokrzyskiemu za objęcie projektu honorowym patronatem.

Ze strony Muzeum całość projektu koordynowała jego pomysłodawczyni wicedyrektor i kustosz starachowickiego Muzeum – Wioletta Sobieraj.

Chociaż rok rocznicowy dobiega końca i przebrzmiały już dźwięki wielu uroczystości, praca każdego z nas trwa, gdyż od nas samych zależy czy będziemy cieszyć się wolnością. Już dzisiaj piszemy historię kolejnego stulecia. Podobnie trwać będzie projekt „Stulecie nieoczywiste”, który co możemy z dumą stwierdzić stał się już naszą wspólną, lokalną wartością.