OBIEKT MIESIĄCA SIERPIEŃ 2022

W ramach cyklu „Obiekt miesiąca” w sierpniu 2022 prezentujemy Stara 20 !

Star 20 to początek historii produkcji samochodów ciężarowych w Starachowicach.

Na wstępie warto wspomnieć o lokalizacji produkcji. W okresie międzywojennym na terenie obecnego miasta Starachowice, wybudowano fabrykę amunicji, która działała do końca drugiej wojny światowej. Warto zaznaczyć, że oprócz amunicji produkowano działa przeciwlotnicze i haubice. Pod koniec wojny Niemcy wywożą z zakładów wszystkie maszyny i urządzenia. I tak po wojnie pojawia się pomysł na wykorzystanie pustych hal produkcyjnych zakładu do produkcji samochodów ciężarowych.

Do odbudowy zniszczonego po wojnie kraju potrzebny był transport – samochody ciężarowe.

Pierwsza polska powojenna ciężarówka Star 20 bazowała na niezrealizowanych pomysłach sprzed II wojny. To w latach 30-tych opracowano prototyp ciężarówki o nazwie PZInż. 713. Chociaż dokumentacja techniczna pojazdu nie przetrwała wojny, to zespołowi inżynierów w składzie: Mieczysław Dębicki, Aleksander Rummel, Jan i Jerzy Werner, Stanisław Panakiewicz i inni, udaje się zaprojektować ciężarówkę, która stanie się głównym środkiem transportu w Polsce.

W założeniu miała to być lekka ciężarówka o ładowności 3,5 tony, prosta w budowie i obsłudze a najważniejsze było to aby jak najszybciej trafiła na polskie drogi. W tym czasie w kraju transport opierał się na zdobycznych ciężarówkach różnych marek a brak części zamiennych powodował unieruchomienie tych pojazdów. Stąd ta presja władz kraju, aby jak najszybciej przestawić się na transport rodzimej konstrukcji.

Zaprojektowana ciężarówka była prostą konstrukcją, ale również nowoczesną. Przykładowo konstrukcja silnika opierała się na nowszych rozwiązaniach i choć w znacznej część silników z tamtego okresu czasu stosowano układ dolnozaworowy tu zastosowano nowoczesny układ górnozaworowy. Silnik z takim rozwiązaniem otwierał drogę do dalszego rozwoju tych konstrukcji. Kolejną istotną cechą nowej ciężarówki było użycie kabiny N20 typu wagonowego. Wiele ciężarówek produkowanych w tym czasie miało kabinę z silnikiem umieszczonym z przodu przed kierowcą i pasażerem, tu silnik umieszczono między siedzeniami. Takie nowoczesne rozwiązanie pozwoliło skrócić kabinę a tym samym łatwiej było manewrować takim pojazdem (lepsza była widoczność). W późniejszym okresie produkcji stosowano równolegle uproszczoną kabinę N23.

Mimo wielu trudności napotykanych przy tworzeniu nowej ciężarówki finalnie 15 grudnia 1948 roku w Warszawie obok Politechniki Warszawskiej zaprezentowano pierwsze pięć egzemplarzy Stara 20. I tak od 1949 roku ruszyła seryjna produkcja nowej polskiej ciężarówki. Przez pierwsze dwa lata nie wiele udaje się wyprodukować nowego Stara w 1949 r. – 245 szt. a w 1950 r. – 782 szt. Dopiero w 1951 roku zwiększono produkcję do kilku tysięcy rocznie.

Łącznie w latach produkcji 1948-1957 wyprodukowano w różnych wersjach ponad 47 tys. ciężarówek Star 20*.

Star 20 to była udana konstrukcja choć nie pozbawiona wad. Zaprojektowana została tak dobrze jak pozwalały na to warunki techniczne. Model ten stał się bazową rozwojową do tworzenia kolejnych ciężarówek takich jak Star 21, 25, 27.

Prezentowany egzemplarz modelu 20 to rekonstrukcja wykonana z inicjatywy SIMP-u na 40-lecie produkcji samochodów Star(1988 r.). Wykonał ją zespół pracowników prototypowni Ośrodka Konstrukcji, Badań i Technologii pod kierownictwem Kazimierza Więcka.