W ramach cyklu „Obiekt miesiąca” w listopadzie 2021 prezentujemy Blok lessowy zawierający zespół 4 kotlinek piecowych
W związku w budową zbiornika wodnego “Wióry” w miejscowości Pokrzywnica, gm. Pawłów, przeprowadzono ratownicze badania wykopaliskowe na obrzeżach rozległej osady z okresu wpływów rzymskich (I – IV w. po Chr.). W latach 1993 – 2002, w trakcie 9 kampanii przebadano obszar o powierzchni blisko 32 arów, podczas których odkryto liczne materiały osadnicze, a także uzyskano ważne informacje na temat tzw. postredukcyjnych faz procesu metalurgicznego.
Prezentowany obiekt pochodzi z zespołu stanowisk kultury przeworskiej w którego skład wchodzi osada i kilkadziesiąt warsztatów – piecowisk dymarskich. Kompleks ten znajduje się w samym centrum świętokrzyskiego okręgu hutniczego, w dolinie rzeki Pokrzywianki.
Podczas eksploatacji podjęto działania mające na celu zabezpieczenie i przeniesienie kilku doskonale zachowanych pieców wraz z otaczającym je podłożem, z przeznaczeniem do specjalistycznych badań oraz przyszłej ekspozycji muzealnej.
Pokrzywnica, gm. Pawłów, stan. 1. Piece nr 1, 13, 14, 15 przeznaczone do wycięcia
Montowanie i przygotowywanie skrzyni z piecami do wydobycia.
Konserwacja eksponatu w sali ekspozycyjnej Muzeum Przyrody i Techniki w Starachowicach.
Wycięto blok lessu o wymiarach 1,5 m x 1,5 m, wysokości 0,8 – 1,15 m oraz wadze ok. 3-4 ton, który zawiera partie 4 pieców dymarskich – tzw. kotlinki. Jedną z nich przecięto profilem aby pokazać przekrój kotlinki w której pozostał nieuszkodzony kloc żużla oraz baza szybu, jeden piec zostawiono w stanie nienaruszony, zaś dwa inne wyeksplorowano plastycznie.
Badania prowadzili:
- – dr hab. prof. UJK Szymon Orzechowski (Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach)
- – dr inż. Ireneusz Suliga (Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie)
- – dr hab. prof. UR inż. Joanna Trąbska (Uniwersytet Rzeszowski)
- – mgr inż. Barbara Trybalska (Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie)
Prezentowany obiekt można zobaczyć w budynku Hali Lejniczej z 1841 r., na terenie Muzeum Przyrody i Techniki w Starachowicach.